Burgers, media en overheden denken bij veiligheid vaak in de eerste plaats aan militaire en politionele bescherming. Maar heb je al gehoord van ‘menselijke veiligheid’? Het begrip werd intussen overgenomen door de VN vanwege de vele rapporten die het belang ervan bevestigden.
Annemarie Gielen
Bewegingswerker Conflictgebieden en Fondsenwerving bij Pax Christi
Essentieel, maar toch vaak vergeten
Gielen: “Menselijke veiligheid gaat over diverse vormen van veiligheid die vaak te weinig aandacht krijgen. Denk maar aan toegang tot water, voedsel en onderwijs, een dak boven je hoofd hebben, vlot bereikbare gezondheidszorg, veilig naar je werk kunnen gaan, een inkomen hebben, jezelf kunnen ontwikkelen, geen onderdrukking,…”
“Als vredesorganisatie focust Pax Christi zich hier op omdat bv. de bommen die in Oekraïne en Gaza vallen niet enkel voor enorm veel rechtstreeks menselijk leed zorgen, maar ook o.a. het drinkwater en de landbouwgrond vervuilen, infrastructuur vernielen die opnieuw moet worden opgebouwd en mensen doen vluchten naar andere landen waar ze dan vaak lange tijd in een onzekere situatie terechtkomen”, legt Gielen uit.
Diplomatieke aanpak kan conflicten beëindigen én voorkomen
“Overheden zouden bij hun antwoord op oorlogen en het vrijmaken van budgetten dus verder moeten kijken dan de militaire noden en ook al die andere vormen moeten mee opnemen in een oplossingsgerichte en diplomatieke aanpak. Daarin moeten alle betrokken partijen en kansen om op een duurzame manier uit het conflict te raken en terug stabiliteit te brengen worden opgenomen, inclusief een goed juridisch en democratisch systeem.”
Gielen: “Maar nóg beter is natuurlijk investeren in het voorkomen van conflicten door tijdig oog te hebben voor botsende belangen, frustraties en pijnpunten, en daar dan via diplomatieke weg preventief een oplossing voor te vinden. Dat is ook de essentie van democratie: luisteren naar de anderen in plaats van er mee op de vuist te gaan of ze te onderdrukken.”
Overheden zouden bij hun antwoord op oorlogen en het vrijmaken van budgetten verder moeten kijken dan de militaire noden en ook al die andere vormen moeten mee opnemen in een oplossingsgerichte en diplomatieke aanpak.
Militaire overwinning is nooit een eindpunt
“Het zou in ieder geval erg kortzichtig zijn om te denken dat de problemen voor de Oekraïense bevolking opgelost zijn indien het Russische leger zou worden verdreven. Er is dan nog steeds een lange weg te gaan om de interne spanningen rond o.a. corruptie, taal en minderheden niet te laten uitmonden in een burgeroorlog. Een overwinning op Rusland zou overigens niet betekenen dat we in Europa terug veilig zijn. Ook voor het conflict Israël-Palestina is dit het geval.”, aldus Gielen.
“Momenteel staat de diplomatie met Rusland op een laag pitje, en dat is problematisch. Zonder gesprekspartners weten we immers niet wat er in dat land omgaat, welke stromingen er bestaan en met welke groepen eventueel een democratische transformatie zou kunnen worden gerealiseerd. Uit onze contacten met de Russische oppositie weten we dat die groepen wel degelijk bestaan en dat zij erg gemotiveerd en leergierig zijn. We zouden hen dus moeten ondersteunen via o.a. kennisoverdracht en vaardigheidstrainingen.”
Foute percepties over onveiligheid
Gielen: “Ten slotte moeten we ook af van het foute gevoel dat vluchtelingen uit bv. Gaza of Oekraïne voor meer onveiligheid zorgen. Zij bevinden zich vooral zelf in een onveilige situatie met vaak geen inkomen, dak boven hun hoofd of toekomstperspectief. Bovendien tonen de cijfers aan dat er maar weinig incidenten zijn met vluchtelingen. Daar staat tegenover dat de aanwezigheid en regelmatige verplaatsing van kernwapens op Belgische bodem enorme veiligheidsrisico’s met zich meebrengen, terwijl ons net wordt aangepraat dat dit voor onze veiligheid is.”