De coronacrisis heeft de arbeidsmarkt grondig door elkaar geschud. “Maar zoals bij elke crisis komt het erop aan om de opportuniteiten te grijpen”, zegt Stijn Baert, professor Arbeidseconomie aan de UGent. “En die liggen grotendeels in een versnelde digitalisering van onze maatschappij.”
In Vlaanderen hebben we één zaak die ons onderscheid, namelijk ons menselijk kapitaal. Wat we kennen en wat we kunnen. Het is dankzij dat menselijk kapitaal dat we onze hoge loonkosten kunnen aanvaarden. Wij Vlamingen zijn namelijk heel productief. De uren dat we werken, produceren we veel.
Dat komt omdat we zijn opgeleid, omdat onze kennis van een hoog niveau is. Neem dat weg en we zitten met een gigantisch probleem. Het is dan ook een spijtige vaststelling dat onze jongeren elk jaar opnieuw minder en minder goed scoren qua kennis op het vlak van wetenschap en wiskunde. Daar ligt meteen een eerste focus voor de hele arbeidsmarkt: ervoor zorgen dat we voldoende instroom hebben van deze zogenaamde STEM-profielen.
Opleiden en bijscholen
Elke crisis maakt winnaars en verliezers. Ondanks alle negatieve gevolgen die corona gehad heeft en nog zal hebben, hoop ik dat de Vlaamse regering deze nieuwe realiteit aangrijpt om volop te investeren in technologie en doorbraken kan realiseren die leiden tot een verdere, noodzakelijke digitalisering van onze maatschappij.
Om de mismatch tussen werkzoekende profielen en openstaande vacatures weg te werken, moeten we volop inzetten op opleidingen en bijscholingen.
We zitten in een soort van technologische (r)evolutie waarbij er enerzijds banen verloren zullen gaan en anderzijds jobs zullen bijkomen. Ik lees en hoor vaak dat de balans op het einde van de rit positief zal zijn, maar ik vind het belangrijk om dat even te nuanceren. We spreken over extra banen in specifieke sectoren, en dan vooral in domeinen voor hoogopgeleide profielen. Voor wie middengeschoold of kortgeschoold is, wordt het dus een moeilijker verhaal. Nu al is de mismatch op de arbeidsmarkt – het onevenwicht tussen werkzoekende profielen en de openstaande vacatures – in geen enkele lidstaat van de Eurozone groter dan bij ons.
Dit alles maakt dat het belang van opleidingen en bijscholingen op maat van de noden van onze arbeidsmarkt niet genoeg benadrukt kan worden. Het zal de komende jaren meer dan ooit een cruciale factor worden.
Telewerken
Door corona werden we bovendien massaal verplicht om te telewerken. Verschillende onderzoeken wijzen uit dat werknemers die lijn ook na corona willen doortrekken, zij het in een aangepaste vorm. We zullen dus evolueren naar een combinatie van thuiswerken en op kantoor werken, al dan niet in coworkingspaces.
Vanuit het standpunt van de werknemers is dat niet verrassend, gezien de positieve impact op hun work-life balance. Opvallend is echter dat ook werkgevers aangeven hier positief tegenover te staan. Zij hebben natuurlijk ook enorm geïnvesteerd in dat telewerken en veel bedrijven die eerder terughoudend waren, hebben ondervonden dat het wel degelijk kan werken. Corona zal op dat vlak dus een gamechanger zijn. Al moeten we ook hier opletten dat iedere werknemer de mogelijkheid krijgt om zich bij te scholen en extra opleidingen te volgen.