Jozef Lievens van het Instituut voor Familiebedrijven (IFB), legt uit wat volgens hem de belangrijkste voorwaarde is voor een goed draaiend familiebedrijf.
Jozef Lievens
Instituut voor Familiebedrijven (IFB)
– Roots Advocaten
– Prof. EMS Brussel
Een belangrijke acteur in het groeibedrijf is de raad van bestuur, die in veel gevallen optreedt als scheidsrechter tussen eigenaars, management en stakeholders. De raad van bestuur is als het ware de draaischrijf van het governance-systeem.
Bij de samenstelling van de raad van bestuur wordt de laatste jaren gepleit voor de benoeming van onafhankelijke of externe bestuurders. In familiale groeibedrijven zal een gezonde mix van familiale en externe bestuurders inderdaad aangewezen zijn.
Externe bestuurders hebben een objectieve kijk op het familiebedrijf. Dit is ongetwijfeld het grootste voordeel van hun aanwezigheid in de raad van bestuur.
Bedrijfsblindheid
Bij groeiende familiebedrijven bestaat dikwijls een zekere bedrijfsblindheid: de ondernemer heeft bepaalde beslissingen – nieuwe producten, nieuwe markten, acquisities – genomen en alleen binnen het familiebedrijf zelf getoetst. Een objectieve kijk van een buitenstaander kan perspectieven blootleggen, waaraan de familiale ondernemer soms niet gedacht heeft.
Dit geldt vanzelfsprekend des te meer wanneer bepaalde beslissingen ook familiaal gekleurd zijn, zoals bijvoorbeeld de promotie van een familielid. De objectieve kijk van de externe bestuurders zal verhinderen dat familiale motieven de bovenhand krijgen op bedrijfsmatige imperatieven. Of de externe bestuurders zullen hieromtrent toch tenminste constructieve, maar indringende vragen stellen.
Meer aan de afspraken houden
Zo’n raad van bestuur zorgt ervoor dat discipline en verantwoordelijkheidszin toenemen. Familiale groeibedrijven nemen het dikwijls niet nauw met procedures en formaliteiten zoals bijvoorbeeld de voorbereiding van raden van bestuur. Wanneer externe bestuurders deel uitmaken van de raad van bestuur kan men zich minder improvisatie veroorloven. De raden zullen beter moeten voorbereid worden en men zal zich aan gemaakte afspraken – bijvoorbeeld inzake rapporteringen – moeten houden.
Bij groeiende familiebedrijven bestaat dikwijls een zekere bedrijfsblindheid.
Een raad van bestuur met externe bestuurders zal een meer adequate rolverdeling in het familiebedrijf tot gevolg hebben. De externe bestuurders zullen er immers over waken dat de louter familiale problematiek gescheiden wordt van kwesties die alleen het bedrijf raken. Zij zullen deze aangelegenheden verwijzen naar het gepaste forum inzake familiale governance zoals het familieforum.
Anderzijds kan de raad van bestuur met externen onpartijdige raad geven in aangelegenheden, die ook een familiaal aspect hebben zoals de vraag wie het meest geschikt is om op te volgen.
Aantrekkelijker maken
Een raad van bestuur met externen geeft een krachtig signaal dat de familiale ondernemer de continuïteit van het familiebedrijf ernstig neemt en bereid is in de toekomst te investeren.
Een actieve raad van bestuur is een belangrijk teken van openheid en professionaliteit, die bij kredietverleners de credibiliteit zal verhogen en het familiebedrijf aantrekkelijker maken op de recruteringsmarkt. Daarnaast zullen externe bestuurders met het familiebedrijf hun netwerken en relaties delen.
Een actieve raad van bestuur vormt een verzekering tegen crisissituaties. Zo kan de raad voorzien in noodoplossingen bij een plots overlijden of langdurige ziekte van de familiale ondernemer.
Last but not least zal de raad met externen een welwillend klankbord zijn voor de familiale ondernemer, die zich in veel gevallen erg eenzaam voelt. Hij zal (wilde) ideeën kunnen toetsen en bevestiging krijgen dat de door hem ingeslagen weg de goede is.