In een omgeving die voortdurend verandert en een gemondialiseerde economie in omwenteling, is het voor ondernemingen van essentieel belang om te innoveren. En innoveren, dat kun je niet alleen. Je hebt partners nodig, zoals onderzoeksinstellingen, universiteiten, andere ondernemingen, overheidsinstanties, opleidingscentra enzovoort. De uitdaging is om over goede connecties te beschikken, maar ook om die snel te kunnen activeren. Naar analogie met onze hersenen is niet alleen het aantal neuronen belangrijk maar ook de snelheid waarmee informatie wordt doorgestuurd.
Die netwerken zijn per definitie mondiaal. Innovatie kent geen grenzen, het merendeel van onze producten is bestemd voor de export, onze ondernemingen maken deel uit van mondiale waardeketens. De versnelde digitalisering heeft onze contacten over de hele wereld nog een duwtje in de rug gegeven.
Mondialisering dus, maar waarin lokale netwerken wel een grote rol spelen. Dit brengt ons bij een bekende paradox: de nood aan nabijheid in een gemondialiseerde economie. Je zou kunnen denken dat in een gemondialiseerde economie de vestigingsplaats van een onderneming geen concurrentievoordeel meer kan bieden. Maar zoals Michael Porter, die als de grondlegger van het clusterconcept wordt beschouwd, heeft aangetoond, blijft locatie een centraal element van concurrentievermogen.
Hogere productiviteit, meer innovatie en internationale visibiliteit
Het principe is eenvoudig: de belangrijkste actoren en functies van een sector (ondernemingen, opleiding, onderzoek, financiering, incubatie, overheid enz.) geografisch samenbrengen en ervoor zorgen dat ze samenwerken. Dat schept concurrentievoordelen op commercieel en strategisch vlak, maar ook op technologisch en financieel vlak of wat menselijk kapitaal betreft.
We zien namelijk dat clusters de productiviteit van ondernemingen verhogen, dat ze een rol spelen door het gewestelijke innovatiebeleid te sturen en dat ze niet alleen de oprichting maar ook de aantrekking van internationale bedrijven stimuleren. Geografische nabijheid leidt tot nauwere betrekkingen en snelle informatie-uitwisseling maar is vooral bevorderlijk om vertrouwensrelaties tot stand te brengen en samen risico’s te nemen, wat de basis vormt van elk partnership. Kortom, clusters scheppen ideale omstandigheden die op afstand moeilijk te realiseren zijn.
Het mechanisme is bekend en deze clusterbenadering wordt met succes over de hele wereld ontwikkeld. Denk maar aan Silicon Valley of, dichter bij huis, de ontwikkeling van de biotechnologieclusters in Zwijnaarde en Charleroi.
Connecting the dots
Daarom hebben we met ons onderzoekscentrum Sirris besloten om de banden aan te halen met de Belgische industriële clusters die het meest relevant zijn voor onze digitale en verwerkende industrie. En daar zijn uitstekende clusters bij! Denk maar aan The Beacon in Antwerpen, Be Central in Brussel, A6K in Charleroi, Thor Park in Genk, wetenschapsparken Industrie 4.0 in Kortrijk en Arenberg in Leuven of, recenter, The POD in Louvain-La-Neuve. Die clusters zijn in het leven geroepen op initiatief van universiteiten, investeringsfondsen, ondernemingen of overheidsactoren.
Ieder verhaal is anders, maar het doel is altijd hetzelfde: bijdragen tot de ontwikkeling van hun regio door technologische innovatie en business via partnerships te bevorderen. We zien echter dat heel wat ondernemingen nog niet bij die clusters zijn aangesloten en bovendien dat de contacten tussen de clusters onderling beperkt zijn.
We zijn tot de vaststelling gekomen dat we een verbindende rol moeten vervullen. Onze aanwezigheid in de drie gewesten, onze kennis van de verwerkende en digitale industrie en onze sociaaleconomische netwerken zijn waardevolle troeven voor de clusters. We hebben dus besloten om de puntjes met elkaar te verbinden, zowel om te zien hoe we aan de ontwikkeling van die clusters kunnen bijdragen als om onze 2.200 ondernemingen met die clusters in contact te brengen. En zowel binnen de clusters als tussen de verschillende clusters.
Het is nog maar het begin, maar het werkt. Ondernemingen van The Beacon in Antwerpen en A6K in Charleroi zullen elkaar ontmoeten. We hebben Waalse bedrijven in contact gebracht met IMEC, en we werken rond klimaatneutraal bouwen initiatieven op de site met onze bouwtechnologiesector.
“Connecting the dots” is onze missie en onze bijdrage aan de innovatie-uitdagingen van onze ondernemingen.