Bij een familiale overname is het emotionele aspect enorm belangrijk. “Dat vraagt uiteraard om een partner die hier voldoende aandacht aan besteedt én hier vertrouwd mee is”, aldus Dominic Dhaene, expert Opvolging & Overdracht bij Bank J.Van Breda & C°.
Hoe onderscheidt Bank Van Breda zich op het vlak van familiale overnames?
“Veel familiale ondernemers zijn klant bij ons. We werken elke dag samen met ondernemers, wat ons heel vertrouwd maakt met hun leefwereld en het emotionele aspect dat bij een familiale overname komt kijken. Dat aspect is niet te onderschatten om de eensgezindheid binnen de familie en de continuïteit van het bedrijf te garanderen. Daar onderscheiden we ons in. We begeleiden de overname en doen een beroep op gespecialiseerde partners om alle aspecten goed te laten verlopen.”
Wat is jullie gouden raad bij familiale overnames?
“De eerste vragen bij een familiale overdracht zijn altijd financieel of fiscaal – soms ook juridisch. Het heeft echter geen zin om die vraagstukken te beantwoorden vooraleer er een emotionele consensus is tussen alle betrokkenen. Voor de financiële, fiscale of juridische vraagstukken zijn de oplossingen meestal op enkele maanden uitgewerkt, dus die kunnen aanvankelijk nog wat wachten.”
“Het emotionele aspect vraagt echter om een langer voortraject. We raden onze klanten daarom aan om hier één tot vijf jaar voor te voorzien. We zoeken samen met de overnemer en overlater naar het DNA van hun familiebedrijf: dit samen definiëren is namelijk enorm belangrijk. Eens het DNA van het familiebedrijf gekend is, zal dit enerzijds de overlater helpen om in vertrouwen los te laten en anderzijds de overnemer geruststellen om in vertrouwen aan te nemen.”
Een overlater moet niet alleen de eigendom overdragen, maar ook zijn kennis en gezag.
“Dit proces kan echter lang duren, geef het dus zeker voldoende tijd. Een overlater moet niet alleen de eigendom overdragen, maar ook de kennis en het gezag. Om tot een oplossing te komen, helpt het vaak om het eigenaarschap, het bedrijfsleiderschap en het bedrijfsactief zijn van elkaar los te koppelen en te verdelen in drie verschillende overdrachtsmomenten. Spreek met de volgende generatie een duidelijke tijdsas af voor deze drie topics.”
Wat doen jullie om het emotionele aspect in goede banen te leiden?
“Bij een familiale overname is het cruciaal om de emoties te begrijpen die hiermee gepaard gaan. Daarnaast is het ook belangrijk om de overlater eens de bril van de overnemer te laten opzetten, en omgekeerd.”
“Dat doen we op basis van onze ervaring, maar ook door fictieve cases voor te leggen. Op basis van deze cases kunnen we polsen hoe beide partijen op bepaalde situaties zouden reageren. Zo kunnen we échte conflicten tijdens het overnameproces voor zijn en zelfs voorkomen door proactief afspraken te maken.”
“We betrekken ook expliciet de niet-geïnteresseerde familieleden. Want ook al zijn ze niet geïnteresseerd in het familiebedrijf, ze zijn wel geïnteresseerd in het proces. Transparantie en open communicatie zijn essentieel.”
Hoe pakken jullie het dan precies aan?
“Als we ondernemers begeleiden bij de overdracht naar de volgende generatie hebben we één doelstelling: de continuïteit van het familiebedrijf en de familie behouden. Ook de volgende generatie moet succesvol het bedrijf kunnen verderzetten.”
Het vinden van een emotionele consensus tussen overlater en ondernemer vraagt heel wat tijd. We raden onze klanten daarom aan om hier één tot vijf jaar voor te voorzien.
“En ook aan tafel bij de familiebrunch moet het gezellig blijven. Hiervoor is het belangrijk de wensen van elke betrokkene te kennen: wat zijn hun persoonlijke wensen, hun familiale wensen en hun wensen voor het bedrijf? Op deze drie domeinen zoeken we op basis van individuele gesprekken een consensus voor de hele familie. Deze consensus is de vertrekbasis voor een financieel, juridisch en fiscaal stappenplan.”
Hoe ziet zo’n stappenplan er uit?
“Een actiegericht stappenplan bestaat uit heel concrete stappen. Enerzijds is het een draaiboek op maat dat heel duidelijk beschrijft wat wanneer dient te gebeuren. Daarnaast is het ook enorm belangrijk dat zowel de overlater als de ondernemer zich aan de gemaakte afspraken houden. Het stappenplan dient een houvast te bieden voor alle partijen. Ze weten te allen tijde wat van hen wordt verwacht.”
Met welke partners werken jullie zoal samen?
“In onderling overleg met alle familieleden stellen we een onafhankelijke bedrijfsrevisor aan die de waarde van de onderneming kan bepalen. Als bank stellen we ons op dat vlak dus neutraal op. We bespreken met iedereen wat er precies in het overnamecontract moet komen, maar doen wel een beroep op juristen om dat op de juiste manier uit te schrijven.”
“Het probleem bij familiale ondernemingen is vaak ook het loslaten, uit schrik voor het zwarte gat. Daarom hebben we een ruim netwerk van coaches uitgebouwd die hen kunnen helpen om te zoeken naar nieuwe zinvolle tijdsbestedingen op basis van hun talenten en interesses.”
“Ook voor een strategische heroriëntering en het samenstellen van nieuwe managementteams of directiecomités kunnen we een beroep doen op gespecialiseerde partijen die het maximale uit zulke oefeningen halen en structuur kunnen brengen in het overleg dat daarbij komt kijken.”