Home » Innovatie in de bouw » Circulair bouwen zit in de lift
Innovatie

Circulair bouwen zit in de lift

Bij het project ‘Zonnige Kempen’ was er een specifieke vraag om het zo circulair mogelijk te maken.

Sophie Weygers

CEO

a-tract architecture

Circulair bouwen vindt steeds meer ingang in ons land. De belangrijkste factoren die hierin meespelen zijn een toegenomen openheid bij bouwheren en nieuwe faciliterende bouwtechnieken.

Tekst: Joris Hendrickx

Welke evoluties stelt u vast binnen uw sector?

“Circulair bouwen is een algemene verantwoordelijkheid en bewustwording die steeds meer wordt geaccepteerd en gevraagd, zowel door publieke als private opdrachtgevers. Binnen dat kader staan ze alsmaar vaker open om veranderingsgericht te bouwen, zodat ze beter kunnen inspelen op wat de toekomst brengt.”

“Het is vandaag echt wel belangrijk om te kijken naar het gebruik en hergebruik van materialen in de bouwsector. Ook de manier hoe we die materialen kunnen (de)monteren verdient de nodige aandacht. Zo kunnen zij immers in de toekomst een tweede leven krijgen. Onze gebouwen moeten met andere woorden zo flexibel mogelijk – en dus veranderingsgericht – worden opgebouwd.”

Hoe kan dat dan concreet worden gerealiseerd?

“Dat hangt af van het type van het gebouw. Bij kantoorgebouwen wordt steeds meer gewerkt met hogere plafonds en niet-dragende wanden, zodat de invulling en functie in de toekomst gemakkelijk kunnen worden veranderd. Bij residentiële gebouwen komt het er vooral op aan om een evenwicht te zoeken tussen privé en collectief, waarbij we meer comfort willen aanreiken door deeleconomie te integreren.”

Er zijn vandaag al veel producten en materialen beschikbaar die zich ertoe lenen om veranderingsgericht te bouwen.

“Op die manier kunnen we als architecten het dagelijkse leven van de mensen heel wat gemakkelijker maken, ontzorgen. Steeds meer mensen staan open om mee te stappen in zulke projecten. Er zijn vandaag al veel producten en materialen beschikbaar die zich ertoe lenen om veranderingsgericht te bouwen. We kijken daarom continu naar welke partners er bestaan om mee samen te werken. We hoeven dit immers niet allemaal zelf uit te vinden. Vaak kunnen we al heel wat bereiken door samen met partners hun bestaande oplossingen licht te modelleren of hervormen.”

Hoe belangrijk is de omgeving bij zo’n project?

“Architectuur moet naar onze mening altijd passen in een ruimer kader. Wanneer we een opdracht krijgen, kijken we daarom niet enkel naar het perceel zelf maar ook naar wat de omgeving biedt. We kleuren letterlijk buiten de lijntjes.”

“We zoeken naar synergieën met de omgeving, zodat bijvoorbeeld bepaalde ruimtes dubbel kunnen worden gebruikt of zelfs kunnen worden verhuurd zodat er een extra inkomstenstroom ontstaat voor de bewoners. Niet alle opdrachtgevers gaan hierin mee, maar zulke voorstellen worden toch wel vaak enthousiast onthaald. Dat is vooral het geval wanneer we het project in een ruimere context plaatsen.”

Bij welk project hebben jullie dit al toegepast?

“In opdracht van sociale huisvestingsmaatschappij Zonnige Kempen werken we aan een project omtrent acht compacte sociale wooneenheden, ‘Court Circuit’ genaamd. Zonnige Kempen integreert als sinds haar bestaan duurzaam bouwen in al haar projecten. Bij dit project was er een specifieke vraag om het zo circulair mogelijk te maken.”

“In het ontwerpproces worden daarom verschillende uitgangspunten onderzocht zoals de veranderende behoeften op wijkniveau, aanpasbaarheid, multifunctionaliteit maar ook de gebouwelementen op vlak van prefabricage, demontage en hergebruik. Al van bij het begin werd onderzocht hoe deze uitgangpunten onderdeel kunnen uitmaken van het project.”

“Op wijkniveau kan een semipublieke collectieve groene buitenruimte de ideale plek zijn voor ontmoetingen, interacties en groepsdynamiek. Deze buitenruimte is voorzien van kruidentuintjes, fruitbomen, picknickbanken, een wadi, een bijenhotel, een zonneweide, speelgras, een petanquebaantje, een barbecue, enz. Een lange smalle gemeenschappelijke buitenberging die op het collectieve groene binnengebied aansluit, herbergt een veelheid van verscheidene functies.”

“Op vlak van gebouwelementen wordt de nadruk gelegd op dematerialisatie, scheidbare/losliggende opbouwen, gebruik van gerecupereerde materialen (recupgevelstenen die gemetst worden met kalkmortel en gechipperd worden), gebruik van CLT voor binnenspouwbladen, dragende en niet dragende binnenmuren, enz.”

Hoe kan de digitalisering van uw sector bijdragen aan meer circulariteit?

“Sinds kort werken we met het tekenprogramma Archicad, dat ons beter ondersteunt in de innovatieve insteek bij onze toekomstige projecten. Dit programma maakt het niet enkel mogelijk om een 3D-model (BIM) te creëren, maar ook om meteen de koppeling te maken met Madaster. Dat is een materialenpaspoort dat de herkomst van materialen weergeeft.”

“Hiermee zullen we tot in detail weten welke materialen gebruikt zijn en vanwaar ze komen. Fabrikanten van hun kant zullen weten in welke gebouwen hun materialen verwerkt zijn, wat interessant kan zijn naar recuperatie toe. We kijken nu samen met de ontwikkelaars van Archicad en Madaster hoe we dit kunnen integreren voor de Belgische markt. ‘Zonnige Kempen’ zal hiervoor als pilootproject dienen.”

Next article