Prof. dr. Dirk Buyens weet als geen ander wat een werkgever moet doen om jobs toekomstbestendig te maken. “Winst maken is niet langer de belangrijkste doelstelling van een onderneming”, klinkt het. “Wie zijn blik op de toekomst heeft, werkt aan zingeving.”
Zeggen dat werk een belangrijke plaats inneemt in het leven van mensen, is een open deur intrappen. Je brengt er heel wat uren door, het brengt structuur in je dag en het wordt zelfs een deel van wie je bent. Als je iemand tegenkomt op straat, vraagt men al snel wat voor werk je doet. Werk moet dus gelukkig maken en daarin speelt de werkgever een belangrijke rol. Prof. dr. Dirk Buyens laat ons binnenkijken bij de werkgever van de toekomst.
Waarom is het zo belangrijk dat werk gelukkig maakt?
“Stel dat een werknemer elke avond gefrustreerd thuiskomt en dat hij klaagt over zijn job bij zijn familie en vrienden. Zijn netwerk zal dan snel zeggen: ‘doe er wat aan!’. Niet tevreden zijn met je job, daar kom je vandaag de dag niet meer mee weg. Je omgeving verwacht dat je er wat aan doet. Vroeger was dat anders, toen moest je vooral gaan werken om brood op de plank te brengen. Maar vandaag gaat het om veel meer dan dat. Of je nu arbeider, kaderlid of baas van je eigen onderneming bent: werk hoort je gelukkig te maken. We moeten langer en ook harder werken dan vroeger, want de productiviteit in de organisaties moet steeds maar omhoog. Als werkgever moet je nu dus ook denken aan het welzijn van je werknemers.”
Als werknemers fier zijn op het bedrijf waarvoor ze werken, straalt dat af op werknemers die overwegen om voor de onderneming te komen werken.
Hoe kan een werkgever dat aanpakken?
“We zien dat bedrijven die hier goed in zijn – ongeacht welk product ze maken of welke dienst ze verlenen – aandacht besteden aan zingeving. Het gaat om de zin, de betekenis die je als bedrijf geeft aan wat je doet. Nemen nu het voorbeeld van twee mensen die op een dorpsplein stenen leggen. Een derde persoon loopt langs en vraagt: ‘wat doen jullie?’. De ene antwoordt: ‘ik bouw een muur,’ en de andere zegt: ‘ik bouw een kathedraal!’. Het gaat erom mensen het gevoel te geven een kathedraal te bouwen en hun activiteiten telkens te plaatsen in een ruimere context. Zo kunnen ze zien hoe hun taken bijdragen tot de doelstelling van het bedrijf. Als die doelstelling uitsluitend winst maken is, dan is dat natuurlijk maar een magere doelstelling.”
Mag men dan niet meer ondernemen om winst te maken?
“Zingeving kan perfect samengaan met winst maken, laat dat heel duidelijk zijn. Toch is het belangrijk dat er ook een ander luik is aan de bedrijfsdoelstellingen, een luik waarin mensen zich kunnen herkennen. Zo zien we dat farmaceutische bedrijven heel sterk benadrukken hoe zij een maatschappelijke bijdrage leveren.”
Zingeving – de betekenis die je als bedrijf geeft aan wat je doet – kan perfect samengaan met winst maken.
“Dat is natuurlijk niet zo moeilijk door het product dat ze maken, maar hetzelfde verhaal geldt bijvoorbeeld ook voor een schoenendistributeur. Die kan klantgerichtheid als doelstelling nemen, waarbij de onderneming klanten wil helpen bij het vinden van geschikt schoeisel. In dat geval wordt toch een belangrijke vorm van zingeving aan het product verbonden. Een onderneming met jobs voor laaggeschoolden kan zijn medewerkers dan weer helpen om extra opleiding te volgen, zodat ze toch nog een diploma kunnen behalen. Je ziet dat de zingeving niet hoeft af te hangen van het product of de dienst van het bedrijf.”
Hoe kan Great Place to Work® hierbij helpen?
“Bij Great Place to Work® meten we de organisatie op twee niveaus. Enerzijds meten we het engagement van werknemers ten opzichte van hun werkgever. Zo organiseren we jaarlijks een wedstrijd voor bedrijven waarbij we de score berekenen die werknemers geven aan het bedrijf waarvoor ze werken. We kijken naar drie aspecten: de relatie met de leidinggevende, de relatie met de collega’s en de relatie met de job. De vertrouwensrelatie met de leidinggevende splitsen we op in drie componenten: geloofwaardigheid, respect en eerlijkheid. De relatie met collega’s polst naar kameraadschap en collegialiteit op de werkvloer. De relatie met de job meten we dan weer aan de hand van trots: ‘hoe graag werk je voor het bedrijf?’, ‘hoe graag doe je jouw job?’ en ‘zou jij de organisatie aanbevelen aan vrienden/familie?’. Dankzij deze score krijgen bedrijven inzicht in waar ze staan als werkgever en hoe hun werknemers naar hen kijken.”
Niet tevreden zijn met je job, daar kom je vandaag de dag niet meer mee weg. Je omgeving verwacht dat je er wat aan doet. Vroeger was dat anders, toen moest je vooral gaan werken om brood op de plank te brengen.
“Anderzijds lichten we ook het volledige HR-beleid van een organisatie door. Beide perspectieven laten een bedrijf toe om de componenten in kaart te brengen die bijgestuurd en verbeterd moeten worden, om zo een toekomstbestendige werkgever te worden. Bovendien doe je als bedrijf op die manier aan employer branding. Dat is een krachtig instrument om nieuwe en gemotiveerde medewerkers aan te trekken. Als werknemers fier zijn op het bedrijf waarvoor ze werken, straalt dat af op werknemers die overwegen om voor de onderneming te komen werken.”
Het gaat dus eigenlijk om de werkgever van de toekomst?
“Zo kan je het stellen. Werkgevers moeten vandaag de dag zorg dragen voor hun mensen. Als ze dat doen, heeft dat ongetwijfeld een positief effect op het bedrijfsresultaat.”