De coronacrisis heeft de focus van ons arbeidsmarktbeleid tijdelijk verschoven, maar nu onze bedrijven onder meer dankzij de vele steunmaatregelen de economische wind opnieuw in de zeilen hebben, duiken oude demonen op aan de horizon. Een analyse door Hilde Crevits, Vlaams minister van Werk en Sociale Economie.
De mismatch tussen het groeiend aantal vacatures en het dalend aantal sollicitanten, de toenemende vergrijzing die de krapte op de arbeidsmarkt nog nijpender maakt, de beperkte deelname aan levenslang leren, de toenemende lijst met knelpuntberoepen,… Er gaat dan ook geen week voorbij of er is weer een economische sector die luid kreunt onder het gebrek aan goed geschoold personeel en werknemers. We staan daarin binnen Europa zeker niet alleen – en Vlaanderen is in België met voorsprong de regio die de beste cijfers kan voorleggen – maar toch zullen we ambitieuzer en doortastender tewerk moeten gaan als we in het zog van onze noorderburen of de Scandinavische landen willen blijven. Zo ligt de werkzaamheidsgraad in Vlaanderen op 74.7%, en dat is ver onder de 80% van koplanden zoals Nederland, Zweden of Duitsland. Op het vlak van opleidingsparticipatie scoren we met 7.7% zelfs onder het Europees gemiddelde (9.2%) en ver onder Scandinavische ‘gidslanden’ zoals Denemarken en Finland, waar 20% tot haast 30% van de 25 tot 64-jarigen deelneemt aan opleidingen.
‘Alle hens aan dek’
Uiteraard is geen enkele tewerkstellingsmaatregel of geen enkel systeem zaligmakend en kunnen systemen evenmin zomaar overgeplaatst worden van de ene regio naar een andere, maar toch lijkt het raadzaam om op het vlak van de arbeidsmarkt eens over de Moerdijk en verder te kijken. Om die reden trokken we eind oktober met een koninklijke delegatie richting Denemarken – samen met de collega’s van de andere beleidsniveaus en de sociale partners – om het succesvolle Deense arbeidsmarktbeleid onder de loep te nemen. Als Vlaams minister van Werk en Sociale Economie was ik bijzonder verheugd te mogen vaststellen dat de keuzes die we de laatste jaren in Vlaanderen gemaakt hebben naadloos aansluiten bij de succesingrediënten van het Deense arbeidsmarktbeleid: een strak maar menselijk activeringsbeleid, loopbaanzekerheid in plaats van werkzekerheid, een doorgedreven opleidingscultuur, enz. Zo focust ‘Alle hens aan dek’, het ambitieuze relanceplan voor de Vlaamse arbeidsmarkt waarvoor we begin dit jaar 190 miljoen euro vrijmaakten, op een krachtige en duurzame relance van onze arbeidsmarkt via een opleiding- en loopbaanoffensief, een inclusieve en mensgerichte digitalisering en een strategie gericht op een duurzame tewerkstelling voor iedereen.
Er gaat geen week voorbij of er is weer een economische sector die luid kreunt onder het gebrek aan goed geschoold personeel en werknemers.
En-enverhaal
Dat dit een veelzijdige en complexe uitdaging wordt, is een understatement. Het is een verhaal van meer en betere opleidingen – zowel op de schoolbanken als op de werkvloer – van duaal en vooral levenslang leren, van digitaal en vooral (meer)talig opleiden, een verhaal van diploma’s en kwalificaties maar nog meer van competenties en vaardigheden, een verhaal van een sterkere samen- en wisselwerking tussen de reguliere en de sociale economie. Het is een verhaal van flexibel maar ook van werkbaar en zinvol werk. Een verhaal dat werklozen aanspreekt, maar evenzeer moeilijk bereikbare doelgroepen zoals niet beroepsactieven, langdurig zieken, kwetsbare jongeren, vrouwen met een migratieachtergrond of personen met een arbeidshandicap.
Danish Dynamite
‘Last but not least’ is het zeker ook een verhaal van samenwerking tussen werkgevers en werknemers, tussen VDAB en andere partners en uiteraard tussen alle verschillende beleidsniveaus in ons land. Want we zullen de uitdagingen op onze arbeidsmarkt alleen kunnen keren als we over de verschillende beleidsniveaus samenwerken. Voeg aan deze belangrijke ingrediënten nog enkele stevige staven Danish Dynamite toe, hetzelfde poeder waarmee het kleine landje op het EK ‘84 de wereld verbaasde en ik ben ervan overtuigd dat we ook in Vlaanderen de toverdrank vinden die onze werkzaamheidsgraad naar 80% kan tillen.