De bouwsector kent moeilijke tijden. “Naast de talrijke uitdagingen waar de sector mee te kampen heeft, zijn er gelukkig ook heel wat opportuniteiten om het tij te keren”, zegt Jean-Pierre Waeytens, gedelegeerd bestuurder bij Bouwunie. Hij laat zijn licht schijnen op de belangrijkste pijnpunten en gaat op zoek naar oplossingen.
2023: minder werk, meer faillissementen
“De hypothecaire rente, de materialenprijzen en de personeelskosten zijn de voorbije jaren enorm gestegen. Bijgevolg toont onze bouwbarometer aan dat nieuwbouwprojecten het momenteel moeilijk hebben, en ook renovaties zullen hier niet ongevoelig voor blijven. Mensen moeten daarom niet wachten met hun bouwprojecten. Integendeel: de prijzen en rentes zullen zeker niet dalen én het voordeel is dat aannemers nu meer ruimte hebben in hun planning.” “Het aantal faillissementen in de bouwsector is ook sterk toegenomen. Dat is deels een gevolg van de coronacrisis, toen veel nieuwe bedrijven opgestart zijn door arbeiders die toen werkloos waren. Bedrijven die vandaag uiteindelijk toch niet zo sterk blijken te zijn… Bovendien hebben heel wat bedrijven door corona en de prijsstijgingen een beroep moeten doen op hun buffers. Ze hebben die extra’s niet altijd kunnen doorrekenen, waardoor sommige spelers het nu moeilijk hebben.”
Dankzij de snelle modernisering is onze sector erg vrouwvriendelijk geworden. Daarnaast willen we graag een nieuw instroomkanaal creëren: de freelancer in de bouw.
Personeelstekort: open blik vereist
“Jaarlijks zijn nu zo’n 14.000 nieuwe mensen nodig in de bouwsector, terwijl dat er enkele jaren geleden nog 20.000 waren. Ook de vraag naar uitzendkrachten is fors gedaald. Toch is het een hele uitdaging om geschikt personeel te vinden, de uitstroom is nu eenmaal groter dan de instroom. Het afgelopen jaar hebben maar liefst 18.000 mensen een bouwbedrijf verlaten, de helft daarvan is ook van sector veranderd. Ik zie echter nog veel potentieel in de aanwerving van meer vrouwen. Dankzij de snelle modernisering is onze sector namelijk erg vrouwvriendelijk geworden. Daarnaast willen we graag een nieuw instroomkanaal creëren: de freelancer in de bouw. Het zou gaan om zelfstandigen die niet bereid zijn om zelf zwaar te investeren. Bovendien zou het onderwijs meer moeten inzetten op duaal leren. Nu moeten leerlingen nog vaak voltijds lessen volgen op school, waar men wegens te weinig middelen moet werken met verouderde materialen. Met duaal leren kunnen leerlingen een positieve keuze maken om in de praktijk een vak te leren, gebruikmakend van de machines en systemen die vandaag van toepassing zijn.”
Regelgeving: nood aan vernieuwing en vereenvoudiging
“Iedere gemeente heeft haar eigen beleid en ook het stikstofdossier maakt het er niet makkelijker op om een vergunning te bekomen, zeker niet voor grote projecten. De bouwshift en de daarbij horende vraag naar inbreiding staan vaak haaks op de lokale regels die de hoogbouw willen beperken en voldoende groen eisen. Aannemers krijgen ook alsmaar meer regels op hun bord. In het kader van administratieve vereenvoudiging zou de overheid bij het invoeren van nieuwe maatregelen met ons kunnen afstemmen welke andere maatregelen kunnen worden afgeschaft. Daarnaast vragen we meer standvastigheid en een langetermijnvisie in de regelgeving. Onze arbeidswet dateert van 1971. De maatschappij en dus ook de manier waarop we werken, zijn echter enorm veranderd. Het is daarom hoog tijd om te evolueren naar een hedendaagse arbeidswet. Daarin moet er bijvoorbeeld ook plaats zijn voor freelancers en flexiwerk én mag er geen onderscheid meer worden gemaakt tussen het sociaal statuut van arbeiders en zelfstandigen.”
We vragen meer standvastigheid en een langetermijnvisie in de regelgeving.
Sloop en heropbouw: vraag om gelijk speelveld
“Het nieuwe, verlaagde btw-tarief van 6% voor sloop en heropbouw zou ‘betaalbaar wonen’ mogelijk maken, maar doet eigenlijk net het omgekeerde. Projectontwikkelaars kunnen hier immers niet meer van profiteren, waardoor zij opnieuw aan 21% BTW moeten verkopen. Dat zal de prijs enkel maar opdrijven. De regering is voorlopig niet ingegaan op onze vraag om projectontwikkelaars gelijk te behandelen of ten minste aan 12% BTW te laten werken.”
Energietransitie: een laagdrempelige instap
“Om de doelstellingen van 2050 te halen, zouden in Vlaanderen 30.000 woningen per jaar moeten worden gerenoveerd. De circulariteit van oude woningen is echter niet evident. Wél spreekt het voor zich dat we naar de toekomst toe circulair moeten bouwen, hier bestaan ook al heel wat technieken en producten voor. Kmo’s moeten wel op hun eigen tempo de transitie kunnen maken. Moderniseren, verduurzamen en digitaliseren hoeven niet altijd hoogtechnologisch of disruptief te zijn.”