Door het toegenomen thuiswerk staan heel wat bedrijven voor vele uitdagingen, denk maar aan het in stand houden van de bedrijfscultuur, het uitwerken van een aangepast HR-, mobiliteits- en duurzaamheidsbeleid én het herdenken van de kantoorinfrastructuur. Stefan Olefs, director Workplace Strategy & Change Management bij Colliers, benadrukt dat bedrijven hierbij snel en globaal moeten nadenken.
Tekst: Philippe Van Lil
Hoe ziet u de evolutie van de arbeidsmarkt?
“De situatie zal nooit meer hetzelfde worden als voor de coronacrisis, vooral omdat thuiswerk steeds belangrijker geworden is. Bedrijven moeten daar rekening mee houden, onder andere met de manier waarop ze hun gebouwen zullen benutten. Op dat vlak zal alles afhangen van de activiteiten van de onderneming en de functionaliteiten die ze in de toekomst nog zal willen aanbieden of uitbouwen.”
“We zitten nog steeds in een overgangsperiode waarin kantoorwerk stilaan opnieuw opstart, de huidige systemen zullen in de komende maanden nog verder evolueren. In ieder geval zullen bedrijven keuzes moeten maken en die duidelijk moeten communiceren.”
Welke invloed heeft thuiswerk op kantoorvastgoed?
“Door thuiswerk zullen de meeste bedrijven gaan nadenken over hun oppervlakte. Bedrijven waarvan de huurcontracten binnenkort aflopen, zullen de gehuurde ruimtes zeker willen optimaliseren. Vooral omdat zelfs voor de coronacrisis de gemiddelde bezettingsgraad van kantoren in België slechts rond de 60% lag. Individuele werkplekken zullen verdwijnen, maar het aantal samenwerkings- en projectruimten zou aanzienlijk kunnen toenemen.”
Op welke vlakken moet het management zich aan die nieuwe situatie aanpassen?
“Het hybride systeem van thuis- en kantoorwerk zal gevolgen hebben voor het leiderschap en de werking van het management. Autonomie, vertrouwen en verantwoordelijkheid vormen de drie sleutelwoorden. Werknemers hebben meer vrijheid en autonomie om hun tijd en werk zelf te plannen, maar ook meer verantwoordelijkheid wanneer ze op afstand werken.”
Bedrijven bevinden zich momenteel in een observatiefase waarin veel onzekerheid heerst en niets nog zwart-wit is. Het is echter essentieel om vanaf het begin het grote geheel voor ogen te houden: welke richting wil je als bedrijf uitgaan?
“Managers zullen op hun beurt meer vertrouwen in hun werknemers moeten hebben. Tegelijkertijd zullen ze een duidelijk standpunt moeten innemen over de teamleiding, de beoogde doelstellingen, de vergaderingen die ze persoonlijk of op afstand willen organiseren, enz. Dat alles vereist enerzijds flexibiliteit en anderzijds concrete beslissingen.”
De verhouding tussen thuis- en kantoorwerk is dus een bijzonder lastige kwestie…
“Inderdaad. Zeker nu sommige werknemers opnieuw volledig op kantoor willen werken, terwijl anderen enkel nog thuiswerk willen doen en een grote meerderheid voorstander is van een hybride systeem. Daarom moet elke onderneming peilen naar de voorkeuren van de werknemers en het werkbeleid aanpassen, rekening houdend met twee aspecten. Ten eerste: volgens de huidige wetgeving mogen werkgevers hun personeel niet dwingen om thuis te werken. Ten tweede: men moet een werkomgeving creëren die functioneel en aantrekkelijk genoeg is om zelfs de meest terughoudende werknemers terug naar kantoor te laten komen… zonder hen daartoe te dwingen.”
Welke andere ontwikkelingen kunnen we verwachten?
“Op het vlak van human resources zullen bedrijven hun systemen voor loon, voordelen, werkomstandigheden thuis, opleidingen, enz. moeten herbekijken. Sommige werknemers verkiezen dat het bedrijf hen thuis aangepaste kantoormeubelen ter beschikking stelt, anderen geven prioriteit aan een duurzamer vervoermiddel dan een bedrijfswagen. Elke organisatie zal zich meer dan ooit moeten afvragen hoe ze de hybride werkvorm zal organiseren, wat ze haar werknemers wil bieden en welk imago ze als werkgever naar haar werknemers en naar de buitenwereld toe wil uitstralen.”
Op welke manier kan u bedrijven ondersteunen?
“We bieden een 360°-analyse aan. In de eerste fase van onze aanpak ondersteunen wij bedrijven bij hun reflectie over hun bedrijfscultuur, processen, hr-beleid, IT-apparatuur, mobiliteit- en duurzaamheidsaspecten, alsook de grootte, locatie en functionaliteit van hun gebouwen. Bedrijven bevinden zich momenteel in een observatiefase waarin veel onzekerheid heerst en niets nog zwart-wit is. Het is essentieel om vanaf het begin het grote geheel voor ogen te houden.”
“Het bedrijf moet precies weten welke richting het uit wil, en wij helpen dan bij het structureren van die strategische reflectie. Hoewel die reflectie tijd vergt, mag ze niet te lang worden uitgesteld. Er moeten snel beslissingen genomen worden om de situatie te stabiliseren en werknemers zekerheid te bieden.”