Windenergie zal in de toekomst een steeds belangrijker deel uitmaken van onze energiemix. Gelukkig is er in Vlaanderen nog een enorm potentieel om de windcapaciteit te verhogen. “Zo zal niet enkel onze duurzaamheid verbeteren, maar ook onze onafhankelijkheid”, zeggen Bart Bode (directeur) en Lore Wouters (beleidsmedewerker) van de Vlaamse Windenergie Associatie (VWEA).
Tekst: Joris Hendrickx
Waar staan we in de energietransitie en wat is de rol van wind daarin?
Bode: “We beschikken in Vlaanderen intussen al over meer dan zeshonderd windturbines met een totale capaciteit van ruim 1.500 MW. De Vlaamse regering is van plan om daar tegen 2030 nog 1.000 MW aan toe te voegen, en intussen is er vanuit Europa een sterke druk om die transitie zelfs nog te versnellen. Waarschijnlijk zullen de doelstellingen dus nog worden opgetrokken. Tegen 2050 zal windenergie in Europa uiteindelijk kunnen instaan voor zo’n 40% van de stroomvoorziening. Een bijkomend voordeel is dat windenergie complementair is aan zonne-energie, omdat beide energiebronnen op andere momenten van de dag en het jaar meer opbrengen. Er is vooral veel wind in de herfst en winter, en veel zon in de lente en zomer. Algemeen genomen is er ook meer wind ’s ochtends en ’s avonds, terwijl de zonproductie piekt rond de middag.”
Wat zijn de grote voordelen van windenergie?
Bode: “Windenergie is onuitputtelijk en wereldwijd beschikbaar. België is dankzij zijn ligging aan de Noordzee zelfs één van de betere windlanden in Europa. Bovendien is en blijft wind gratis, wat zeker in de huidige turbulente energiemarkt een enorme troef is. Enkel de installatie van windturbines kost geld. Daarnaast maakt lokale windenergie ons onafhankelijker van andere landen, wat opnieuw een groot voordeel is in de huidige geopolitieke context. Anderzijds zijn alle nadelen van windenergie gekend en stellen er zich geen onderliggende problemen. Vooral de visuele aanwezigheid van windturbines in het landschap is daarbij een factor. Ook over de slagschaduw en het geluid is er vaak ongerustheid, maar die aspecten kunnen gelukkig sterk worden beperkt.”
Wind is en blijft gratis, wat zeker in de huidige turbulente energiemarkt een enorme troef is.
Hoe doet windenergie het op vlak van circulariteit?
Wouters: “Windenergie zal in de toekomst volledig circulair zijn. Met de vezels van oude wieken zullen we binnenkort immers perfect nieuwe wieken kunnen maken. Verder bestaan windturbines vooral uit staal en beton, die heel gemakkelijk kunnen worden gerecycleerd en hergebruikt.”
Bode: “Bovendien kan het water dat nodig is voor de productie van windturbines perfect worden gezuiverd en hergebruikt. Aangezien water steeds schaarser wordt, is dat een groot voordeel ten opzichte van fossiele energiecentrales, die enorme hoeveelheden water verbruiken.”
Hoe belangrijk is de hoogte van windturbines?
Bode: “Het geïnstalleerd vermogen is enorm geëvolueerd. Zo’n vijftien jaar geleden hadden windturbines een vermogen van tussen de 400 en 800 KW. Intussen is dat vertienvoudigd naar gemiddeld 4 MW per windturbine. Een natuurwet stelt dat hoe hoger de turbine is, hoe groter het windaanbod wordt. Waar windturbines vroeger gemiddeld 80 meter hoog waren, zijn ze nu vaak meer dan 150 en zelfs 200 of 230 meter hoog. Die hoogte kan een enorm verschil maken. Zo kan een windturbine van 230 meter hoogte tot 40% meer energie produceren in vergelijking met een exemplaar van 200 meter.”
Wouters: “Naast de hogere windsnelheid wordt de wind op grotere hoogte bovendien minder gestoord door obstakels op de grond, waardoor de windturbine egaler kan draaien. Ook de wieken kunnen dan langer zijn, waardoor er meer wind wordt gevangen. Bij een verdubbeling van de wieklengte verviervoudigt de energieopbrengst. Daarnaast draaien hogere windturbines met grotere wieken ook langzamer, wat een rustiger beeld geeft voor de omgeving.”
Wist je dat?
– Windenergie kan tegen 2050 instaan voor zo’n 40% van de stroomvoorziening in Europa.
– België is dankzij zijn ligging aan de Noordzee één van de betere windlanden in Europa.
– Een windturbine van 230 meter hoogte kan tot 40% meer energie produceren in vergelijking met een exemplaar van 200 meter.
– Bij een verdubbeling van de wieklengte verviervoudigt de energieopbrengst.
Wat is er nodig om het potentieel van onze windcapaciteit verder te verhogen?
Bode: “De doelstellingen van de verschillende overheden zijn richtinggevend, maar zij moeten dan ook wel zorgen voor de omstandigheden om deze te kunnen bereiken. We moeten komen tot een regelgeving die het toelaat om op een maatschappelijk aanvaardbare manier meer windenergie te realiseren. Aan de ruimtelijke ordening werkt men alvast door middel van onder meer de bouwshift. Door onze bebouwing in de toekomst beter te groeperen, zal er meer ruimte vrijkomen voor windturbines. Bovendien zijn windturbines perfect combineerbaar met andere functies zoals landbouw of recreatie. Verder is er ook nog heel wat potentieel voor extra windturbines naast autowegen, in havens en in industriegebied. Daarnaast zijn er in België voorlopig nog heel wat – vaak onnodige – beperkingen door de luchtvaart, vooral wat betreft de hoogte van de windturbines. Maar liefst 53% van het Vlaamse grondgebied wordt beperkt door een of andere luchtvaartrestrictie. Dat zou sterk verminderd kunnen worden zonder één toegeving te doen op het vlak van veiligheid voor de luchtvaart. Deze beperkingen zien we immers veel minder in het buitenland en zijn gebaseerd op oude radartechnologieën en software.”
Wouters: “Een recente bevraging van onze leden toont aan dat er vooral ook nood is een duidelijkheid en stabiliteit. Het realiseren van een windturbineproject duurt minstens vijf jaar. Daarom is een voorspelbare wetgeving met een duidelijke richting cruciaal.”